Alfabeton (pangram) jest to zdanie zawierające wszystkie litery alfabetu danego języka. Powinno być poprawne gramatycznie i ortograficznie, choć jego treść może być skądinąd całkiem absurdalna. Oczywiście nie musi być taka – może być neutralna, lub dowcipna. Alfabeton doskonały, to taki, w którym każda litera występuje jeden i tylko jeden raz. Pangramy używane są do testowania klawiatur dalekopisowych, komputerowych, do demonstracji krojów pisma i jako tak zwany dummy text (podobnie jak Lorem Ipsum => Aurea dicta). Najbardziej znanym międzynarodowym alfabetonem jest oczywiście:

A quick brown fox jumps over the lazy dog.
(Szybki brązowy lis przeskakuje przez leniwego psa.)
Podana wyżej wersja (wymyślona przez firmę Western Union do testowania urządzeń telexowych)
jest oryginalna i prawidłowa; istnieje wiele błędnych, na przykład z „The” na początku.

Inne nacje także mają swoje alfabetony. Dla przykładu:

Rosyjski:
В чащах юга жил бы цитрус? Да, но фальшивый экземпляр!
Żyłby w chaszczach południa cytrus? Tak, lecz fałszywy egzemplarz.
Brakuje tu wyraźnie "twardego znaku"!

Duński:
Quizdeltagerne spiste jordbær med fløde, mens cirkusklovnen Wolther spillede på xylofon.
Uczestnicy quizu jedli truskawki ze śmietaną, podczas gdy klown cyrkowy Wolter grał na ksylofonie.

Niemieckie:
Falsches Üben von Xylophonmusik quält jeden größeren Zwerg.
Fałszywe ćwiczenie muzyki ksylofonowej dręczy każdego większego karzełka.
Zwölf Boxkämpfer jagten Eva quer über den Sylter Deich.
Dwunastu bokserów goniło Ewę w poprzek grobli Syltu.

Francuskie:
Le cœur déçu mais l'âme plutôt naïve, Louÿs rêva de crapaüter en canoë au delà des îles, près du mälström où brûlent les novæ.
Serce oszukane, lecz dusza raczej naiwna, Louis zamarzył o ropuchach w kanoe z tamtej strony wysp, blisko Mälströmu, gdzie płoną nowe (chodzi o gwiazdy typu "nowa").
Nawet znajomi eksperci mieli z tym zdaniem kłopoty. Twierdzili, że jest to jakaś dość dziwaczna, jakby nieco archaizowanana fracuszczyzna. Nie gwarantuję zatem, niestety, pełnej poprawności tłumaczenia; wdzięczny zaś będę za wszelkie uwagi krytyczne.

Rozbabrani duchem konsumeryzmu Anglicy, Niemcy, Duńczycy i Francuzi poszli na łatwiznę powtarzając litery; ba! nawet i Rosjanie nie stanęli na wysokości zadania. Są także alfabetony hebrajske, tajladznkie i japońskie (!), ale nie chciałbym się posunąć zbyt daleko.

Za to polskie pangramy prezentują się wręcz wspaniale. Wszystkie poniżej cytowane to alfabetony doskonałe! Pierwszych sześć pochodzi z książeczki „Pegaz zdębiał” Stanisława Barańczaka (zabawna – można przeczytać na wakacjach lub w pociągu, ale można też bez niej żyć) i jest jego autorstwa:

Filmuj rzeź żądań, pość, gnęb chłystków!
Fraszko, pluń gędźbą, wyśnij tchem żółć!
Chrzań ufną belgijskość, tęp wyż-młódź!
Jeżu klątw, spłódź Finom część gry hańb!
Pójdź w loch zbić małżeńską gęś futryn!
Skłóć baśń grypą, zwędź flejtuchom niż!

Inny znany mi skądinąd (sic!) i sympatycznie zabawny to:

Pchnąć w tę łódź jeża lub ośm skrzyń fig.

No, a na deser – pełne młodopolsko–dekadenckiego wdzięku arcydzieło autorstwa J.G.H, Pawlikowskiego:

Pójdźże, kiń tę chmurność w głąb flaszy!

Cóż można dodać do tego majstersztyku jak nie „Cudze chwalicie”?

A ponieważ to Warsztacik Pragmatyka, więc na zakończenie uwaga praktyczna. Jest rzeczą małą znaną, że procesor Microsoft Word produkuje takie teksty… automatycznie! Co więcej, angielska wersja generuje A quick brown fox…, zaś polska Pchnąć w tę łódź…!! Wystarczy napisać =rand() i nacisnąć ENTER. Proszę spróbować!